Algemene informatie Hulst

Postadres

Het postadres van de parochiekern Hulst is: Steenstraat 9, 4561 AR, Hulst.

Secretariaat

Het parochiekernsecretariaat is maandag t/m donderdag van 9.30 uur tot 11.30 uur geopend en tijdens de openingstijden te bereiken:

per e-mail:

op het telefoonnummer: 0114-745000, keuzetoets 2

bezoekadres Steenstraat 9, 4561 AR Hulst

Het rekeningnummer

voor de parochiebijdrage van de parochiekern: NL70 RABO 0150 7279 68
voor de restauratie van de basiliek: ABN/Amro 80.12.57.026
van de parochiekerncommissie NL70 RABO 0150 727968, BIC code: RABO NL 2Ue

• c a. 1200      Vermoedelijke stichting van de huidige kerk.
  
  
•    1228          Een oorkonde is gezegeld in de kerk van Hulst.
  
  
•    1400          De Gentse timmerman Laureyns van der Leyen vernieuwt de toren van de kerk.
  
  
• 1432-1442    Het transept wordt vergroot en er worden twee kapellen aangebouwd:
                       Noord- en Zuid-kapel, waarin zich thans respectievelijk 
                      de sacristie en het keuken- en toiletblok bevinden.
  
  
•    1460          Bouwmeester Mr. Everaert van Antwerpen en Reiniert van Ympeghen
                       bouwen de koorkerk met kapellenkrans eromheen.
  
  
•    1468          Een grote brand teistert de in opbouw zijnde kerk en toren.
  
  
•    1470          De toren is weer herbouwd.
  
  
•  >1474          Inwijding van het koor
  
  
• 1515-1533    De bouwmeesters Herman de Wagemaker en Matthys Keldermans
                       maken een ontwerp voor het schip van de kerk
                       en voor de 'rijke' westgevel.
  
  
•     1533         Onder deken Clays Hughe wordt de grote kerk voltooid.
  
  
•     1562          De toren en een groot deel van de kerk
                        worden door een grote brand in de as gelegd.
                        De nieuwe toren wordt gebouwd onder leiding van Jasper Anthonisz.
  
  
•     1566          Op 26 augustus raast de beeldenstorm door de kerk.
  
  
•     1596         Tijdens het beleg van Hulst (door Prins Maurits) wordt de toren door kanonvuur beschadigd 
                       en deze dient gedeeltelijk te worden afgebroken.
  
  
•     1600          Nieuwe spits wordt op de toren geplaatst door Jacques van Gulger en Hector.
  
  
• 1610-1612    De kerk krijgt zijn beroemde Loys Isoré-orgel.
  
  
•     1645         Nadat Prins Frederik Hendrik Hulst heeft heroverd,
                       wordt de kerk van de katholieke gemeenschap afgenomen
                       en aan de Gereformeerde gemeenschap geschonken.
  
  
•     1663         Opnieuw worden toren en kerk door brand getroffen ;
                       de toren wordt herbouwd door Guillaume de Noyelle.
  
  
•     1724         De toren is zo bouwvallig geworden, dat Adriaan Bakkers opdracht krijgt een nieuwe te bouwen
                      
•     1806         Na herhaald verzoek schenkt keizer Napoleon de Hulsterse katholieken de koorkerk terug.
                       Er wordt een afscheidingsmuur opgetrokken, zodat een "simultaankerk" werd gevormd.
                       De protestantse gemeente behield het schip (tot 1931).
  
  
•     1807         Deken Goethals uit St. Gillis Waas (België) verricht
                       de plechtige inwijding van de koorkerk.
  
  
•     1876         De toren wordt door bliksem getroffen
                       en brandt tot de eerste ommegang af.
                       Herbouw door Pierre Cuypers in neogotische stijl.
  
  
•     1929         De kerk komt door aankoop weer in haar geheel 
                       in handen van de katholieke gemeenschap.
  
  
• 1931-1935    Algehele restauratie (w.o. afbraak van de tussenmuur).
  
  
•     1935         De kerk wordt op 31 mei opnieuw geconsacreerd en op 22 juni tot basiliek verheven.
  
  
•     1944         De toren wordt door geallieerd artillerievuur getroffen
                       en daardoor wederom gedeeltelijk verwoest.
  
  
•     1957         De toren wordt (in zijn huidige vorm) afgebouwd in moderne stijl
                       volgens een ontwerp van architect Brouwer.
  
  
• 1996-1998   Algehele restauratie van de basiliek.
  
  
•      2005       Aan de basiliek is een koninklijke onderscheiding,
                      bestaande uit een wapenschild met de daarbij behorende oorkonde, toegekend.
  
  
•      2005       Op 3 juli werd dit wapenschild met de oorkonde
                      tijdens de eucharistieviering onthuld door
                      mgr. M.P.M. Muskens, bisschop van Breda.

Willibrordus
Patoon van de Nederlandse kerkprovincie
Patroon van onze parochiekern

Dankzij Beda, een Engelse monnik en geschiedschrijver, is er het nodige over het leven van Willibrordus bekend. Hieronder volgt een overzicht.

... is een bezoekje waard

• op de zondagmiddagen
• op de open Monumentendagen.

Een librije (ook liberarie genoemd), (Liber= latijn betekent boek) is een ruimte bij of aan de kerk of een klooster waarin de boeken werden bewaard. Aanvankelijk omvatte de Librije gewijde en liturgische boeken, later ook ‘kerkvaders’, theologische werken en boeken

betreffende kerkelijk recht. Het was dus de bibliotheek van de parochie. De boeken waren aan de lezenaars met kettingen vastgemaakt zodat een onbevoegde ze niet kon meenemen. De boeken vormden - zeker vóór de tijd van de drukkunst - immers een zeer kostbaar bezit.

De librije van de kerk van Hulst vinden we voor het eerst vermeld in de kerkrekening uit 1415. Dat is tevens ook een van de oudste rekeningen – de eerste is van 1409 – dus het kan best zijn dat de librije er al een poos was en reeds in de veertiende eeuw was gebouwd. In dat jaar 1415 werd er op het dak van de librije een klokje geplaatst. In april en mei 1430 werden er herstellings-werkzaamheden uitgevoerd. In 1569 werden nog twee dozijn ijzeren kettingen aangeschaft om de boeken vast te maken en twee kleine sloten. De goten werden gerepareerd en van een wenteltrap, die was aangebouwd, werden negen treden hersteld of aangebracht. De librije bestaat niet alleen uit de ruimte die we kunnen bezichtigen. Er zijn nog 2 identieke ruimte erboven, die echter niet te bezichtigen zijn.

Om de ruimte als bibliotheek te accentueren, zijn bij de bouw in de vier hoeken beeldhouwwerken aangebracht die lezende mensen voorstellen. Dit zijn: 

• Mozes die de twee stenen tafelen voorhoudt (de Tien Geboden) 
• Een man die een boek voor zich houdt (waarschijnlijk een priester met het evangelieboek) 
• Een man met een boekrol.
• Een man met een middeleeuws hoofddeksel (14e of 15e eeuw) en een boek.

Deze beeldhouwwerken hebben de beeldenstormen van 1566 en 1578 overleefd en zijn nog steeds te bewonderen.
Ze worden beschouwd als fraaie voorbeelden van veertiende-eeuwse (of eerdere) beeldhouwkunst in Vlaanderen.

Wat oude boeken ons vertellen?
Regelmatig lezen we in de kerkrekeningen over de aanschaf van zangboeken en liturgische werken. Soms werden boeken als schenking ontvangen of ontving men geld van (rijke) parochianen om boeken aan te kopen. Zo gaven Pieter de Pauw, zijn moeder, zijn broer priester Janne de Pauw en Pauwel Haac vanaf 1477 enkele jaren achtereen geld aan de parochie om boeken voor de librije te kopen. Pieter de Pauw en Pauwel Haac waren in die jaren schepenen van de stad. Een enkele maal werden zelfs boeken uitgeleend. Diezelfde Pieter de Pauw had via zijn broer een boek van Thomas van Aquino te leen, waarschijnlijk de Summa Theologica. Thomas van Aquino was in de middeleeuwen de beroemdste en grootste theoloog.

Tachtig jarige oorlog
Na november 1645, toen Hulst werd veroverd door Frederik Hendrik werd de kerk overgedragen aan de hervormden. De voornaamste werken zijn toen naar Gent gevoerd. Enkele oudere, soms perkamenten, werken kwamen terecht op het stadhuis waar ze werden versneden voor het inbinden van registers en boeken, soms ter versteviging van de rugband (‘maculaturen’). In Hulst zijn dus geen oorspronkelijke werken uit de Librije meer aanwezig.

Besluit van Napoleon
Toen in 1807 de koorkerk en het transept werden teruggegeven aan de katholieken, werd de librije ingericht als sacristie. Dat bleef zo tot in de dertiger jaren van de twintigste eeuw, toen na de aankoop van het schip, de huidige sacristie werd betrokken. De librije kreeg toen de functie als opslagruimte  Sedert een tiental jaren wordt de librije in de zomerperiode ingericht als schatkamer van de basiliek.  Hierin worden de schatten van de basiliek tentoongesteld en is er wisselend aandacht voor het thema van het jaarlijkse Open Monumentendag. De laatste jaren wordt aandacht besteed aan de gesloten kerken van onze parochiegemeenschap. De tentoonstelling is vrij toegankelijk voor geïnteresseerd publiek.

In 2019 is de Librije op de zondagmiddagen van 14.00 tot 17.00 uur geopend. Van zondag 19 mei tot en met 8 sept, met uitzondering van de doopzondagen 23 juni, 14 juli en 1 september, bent u van harte welkom.

Open Monumentendagen 14-15 september:
Tijdens de open monumentendagen organiseert de VVV bezoeken in de toren van de basiliek. U kunt genieten van het prachtige uitzicht tot aan de Westerschelde aan toe. Op zaterdag 14 september is de basiliek in het kader van Open Monumentendag geopend vanaf 11.00 tot 17.00 uur. Op zondag 15 september van 13.00 tot 17.00 uur. Op beide dagen is er op 13.00, 14.00 en 15.00 uur een rondleiding, die ingeleid wordt door een mini-concert van circa 15 minuten waarop Marcel Mangnus, als organist van de basiliek het beroemde Louis Isoré orgel van 1610 zal bespelen. Daarna zijn er deskundige gidsen aanwezig, die u heel veel over de basiliek en haar geschiedenis  kunnen vertellen.

U bent van harte welkom!

Bronnen:

• Beschrijving van de Librije door pater W. Brand.
• Diverse jaarboeken van de oudheidkundige kring 'De Vier Ambachten'

Als u zich nooit met onderhoudswerkzaamheden aan monumentale gebouwen heeft moeten bezighouden zegt de term BRIM u niets. Voor een monumentaal gebouw als onze basiliek is deze regeling van groot belang.

BRIM staat voor ‘Besluit Rijkssubsidiëring Instandhouding Monumenten’.

Op de eigenaren van rijksmonumenten rust de taak om monumenten, in ons geval de basiliek, in stand te houden. Omdat een monument ook van belang is voor de gehele samenleving kan de eigenaar van het monument in aanmerking komen voor de z.g. BRIM-subsidie. Het is een instandhoudingssubsidie voor sober onderhoud met een eigen bijdrage van ca 50% aangevuld met ca 50% subsidie van het rijk.

Het vraagt bouwkundige kennis en het is maatwerk om te bepalen welke onderdelen van het gebouw vervangen/onderhouden moeten worden en welke voor subsidie in aanmerking mogen komen. Een restauratiearchitect is als deskundige betrokken bij het gehele proces gedurende de afgelopen periode van 5 jaar. Hoe gaat zoiets in zijn werk? Zonder al te veel in details te gaan, willen wij u in chronologische volgorde een overzicht geven van de werkzaamheden en de activiteiten die in de afgelopen jaren ondernomen zijn. Aan het einde van dit kalenderjaar hopen het werk te kunnen afsluiten.

klik op de foto's het orgel in volle glorie - vooraanzicht

voor een vergroting het orgel in volle glorie - zijaanzicht

Verantwoording en details

Met deze informatie hopen wij u inzicht te geven en verantwoording af te leggen over de aard van processen en de werkzaamheden.
U ziet het niet of meestal niet, maar onderhoud vindt wel jaar in, jaar uit plaats. Door dit continue onderhoud blijft onze basiliek bouwkundig in goede staat en voor u beschikbaar.

Langs deze weg wil ik alle bedrijven en alle mensen die aan dit project in de afgelopen jaren hebben meegewerkt heel erg danken. Ook hier is glashelder dat uw bijdrage in de afgelopen jaren het mogelijk hebben gemaakt, in goede samenwerking met velen, dit alles tot stand te brengen.
Voor een ieder veel dank daarvoor.

BRIM-coördinator basiliek Hulst
J.F.M. van der Zijden

Smakelijk eten!

 bij het gebedsmoment van Fatima op 13 oktober 2017

Ingrediënten:

• 1 blik gecondenseerde melk
• dezelfde hoeveelheid gewone melk
• 5 eidooiers
• theebiscuit
• sterke koffie (afgekoeld)
• kaneelsuiker (2 delen suiker op 1 deel kaneel)

Hulpmiddel:

• cakeschaal van 21 bij 7 cm

Bereiding:

• Zet sterke koffie en laat deze afkoelen.
• Doe de gecondenseerde en gewone melk in een kom.
• Voeg de eidooiers toe en klop het geheel mooi glad.
• Het mengsel in een pan overgieten en aan de kook brengen.
• Roer goed over de bodem en als het geheel kookt zet het vuur dan uit.
• Maak van de theebiscuits een bodem door ze door de afgekoelde koffie te halen. De koekjes moeten doordrongen zijn van de koffie, niet doorweekt.
• Leg de koekjes zo neer dat de bodem bedekt is met koek.
• Hier bovenop komt een laag van de afgekoelde mengsel van de melk.
• Daarna nog een laagje koeken, die door de koffie is gehaald en ook weer de melkcrème.
• Herhaal dit tot de gewenste hoogte of tot de crème op is. Bovenop is de crèmelaag.
• Dit geheel zet je in koelkast en laat je zeker 2 uur opstijven.

Wanneer je het wil serveren kun je ervoor kiezen om eerst de bovenkant te bestrooien met de kaneelsuiker óf de stukjes te snijden en de suiker bestrooien op de liggende kant van het gebak.

Smakelijk eten!

De parochiekerncommissie van de H. Willibrorduskerk is verheugd met de prijs die de Basiliek op zondag 31 mei 2009 tijdens een rechtstreekse radio-uitzending van de NCRV ontvangen heeft als mooiste kerk van Nederland. Het initiatief van deze prijs is tot stand gekomen door middel van het programma Plaza van de NCRV. Vele mensen uit Hulst, uit Nederland en ver daarbuiten hebben in eerste instantie hun stem voor de Basiliek via internet kunnen uitbrengen.
Later is door een vakjury uit de genomineerde kerken de mooiste uitgezocht.
Hieronder staat de tekst uit het juryrapport afgedrukt. Het is prachtig te lezen hoe deze jury in haar besluitvorming de elementen uit de geschiedenis, de architectuur en de filosofisch / religieuze gedachten van onze grote promotor de heer Jo Everaert gebruikt heeft om tot een eindoordeel te komen.

Juryrapport Willibrordusbasiliek in Hulst!
Dit kerkgebouw toont op een fraaie manier de gelaagdheid van de geschiedenis. Het verleden werd gerespecteerd en zichtbaar gehouden. De kerk vormt nog altijd het historische middelpunt van dit stadje, maar toont ook de ontwikkelingen in de tijd. Het gebruik als Simultaankerk is heel interessant, en op een bepaalde manier karakteristiek voor de Nederlandse situatie, waar protestant en katholiek lange tijd naast elkaar, maar weinig
met elkaar leefden.
De toren toont het duidelijkst de sporen uit verschillende periodes. Van de achthoekige toren uit 1402 is alleen de basis over. Daar bovenop staat een restant van de neogotische toren die Pierre Cuypers bouwde nadat de oude toren was afgebrand. In de Tweede Wereldoorlog gebruikten de Duitsers de toren als uitkijkpost, graffiti van de Duitse soldaten is nog altijd aanwezig. De toren werd door de geallieerden in 1944 kapot geschoten. De moedige moderne torenspits werd na een prijsvraag in 1957 vormgegeven door architect Brouwers en kunstenaar Reijers. Die toont onder de naam ‘Prediker’ een Christusfiguur, gedragen door de vleugels van engelen. Het is feitelijk niet één spits, maar acht. Volgens de ingebrachte motivatie van de heer Jo Everaert heeft de kunstenaar hiermee willen aangeven dat er niet één weg naar God is, maar meerdere. In de woorden van meneer Everaert:
"Laat ieder zijn eigen weg naar God zoeken, zijn inspiratie zoeken in zijn eigen godsdienst om dichter bij God te komen en laat elkaar met rust. Aanvaard een anders mening en laat die in waarde.”

Een voor die tijd radicale boodschap, die aansluit bij wat dit monument met de moderne spits ons laat zien: een monument biedt een schat aan verhalen over het verleden, het blijft een levend bouwwerk, en met respect voor het verleden kun je een open houding tonen naar de toekomst. Deze bijzondere kerk is daarom voor ons de winnende kerk.