'Op 8 december begon in Rome het heilig Jaar van Barmhartigheid, door het openen van de 'heilige deur' door paus Franciscus. Het zal ook voor ons allen een heel bijzonder jaar worden met ook heel veel verschillende activiteiten in onze basiliek'. Toen ik dat vertelde aan een paar misdienaars keek een van hen mij vervolgens vragend aan en vroeg: 'Barmhartigheid, wat is dat eigenlijk?' Hij was niet de eerste die tegen dat woord 'barmhartigheid' aanliep. Eerder al had tijdens een vergadering van een parochiekerncommissie iemand tegen mij gezegd dat ze gehoord had dat er plannen bestonden om woorden uit het woordenboek te schrappen. En een van die woorden zou het woord 'barmhartigheid' zijn. Omdat we dat woord bijna niet meer tegen komen en omdat we het woord ook zelf in ons dagelijkse leven nooit meer gebruiken. Dat onze misdienaar -en ongetwijfeld velen met hem- dat woord barmhartigheid niet kan plaatsen is dus niet zo vreemd.
In de werkgroep die het programma voor het 'heilig Jaar van Barmhartigheid' voorbereidt, voor in en rond de basiliek van Hulst, hebben we afgesproken ermee te gaan beginnen dat woord barmhartigheid te verduidelijken. We hebben afgesproken een antwoord te visualiseren op de vraag naar wat barmhartigheid eigenlijk is. 'Barmhartig zijn zij die zich ontfermen over hun medemensen, die in woord en daad hulp en ondersteuning bieden aan degenen die daar behoefte aan hebben'. Dat is de definitie zoals we die op Wikipedia tegen komen. De werkgroep die het programma ontwikkelde en de activiteiten coördineert, heeft als belangrijk project gedurende het heilig Jaar, zoals dat in de basiliek van Hulst zichtbaar wordt, de zijkapellen in de koorkerk bestemd tot plekken van pastoraal-catechetische vertaling van de zeven werken van lichamelijke barmhartigheid. Eerst gaat eenieder ook zelf door een deur om vervolgens uit te komen bij de werken van de lichamelijke barmhartigheid: te eten geven aan de hongerigen, te drinken geven aan de dorstigen, de naakten kleden, de vreemdelingen opnemen, de zieken bijstaan, de gevangenen bezoeken, de doden begraven-de taferelen worden verbeeld door verschillende groepen, organisaties en verenigingen die in onze samenleving op de een of andere wijze met de uitwerking van een werk van barmhartigheid doende zijn. Zo vloeien de woorden van de Schrift en de praktijk van alle dag concreet in elkaar over.
Hopelijk kunnen we aan de hand van de presentatie tegen onze misdienaar, tegen alle kinderen en jongeren en überhaupt tegen iedereen zeggen: 'Kijk, dit is barmhartigheid'.
Naast aandacht voor en uitleg van de lichamelijke werken van barmhartigheid zal er ook inhoudelijke aandacht zijn voor de geestelijke werken van barmhartigheid -de twijfelenden raad geven, de onwetenden onderrichten, de zondaars vermanen, de bedroefden troosten, beledigingen vergeven, lastige personen geduldig verdragen, tot God bidden voor de levenden en de doden.
Omdat we hopen en verwachten dat naast onszelf gelovigen van allerlei kanten naar de basiliek gaan komen is er inmiddels een heel programma ontwikkeld. Dat programma kent onderdelen als een bedevaart naar Lourdes. Maar ook is een programma bedacht voor de scholen. En er is een avondgebeuren, Nightfever, een activiteit in de basiliek. Bovendien zijn er een aantal inhoudelijke avonden gepland, verzorgd door verschillende sprekers. Daarnaast kent het programma een avond rond de psalmen. Er is een spelvorm ontwikkeld om de werken van barmhartigheid te leren kennen. En er is een activiteit voor en door jongeren. Kortom, een heel jaar lang zal er van alles gebeuren. Het woord 'barmhartig' zal vaak en op misschien onverwachte momenten klinken.
Naast de inhoudelijkheid mogen we ook een kader bieden waarbinnen en waardoor ook 'barmhartig zoals de Vader', het motto van dit heilig Jaar, kan worden ervaren. Daarvoor bieden we doorheen het jaar een structuur met momenten van stil gebed in tegenwoordigheid van het heilig Sacrament, het gezamenlijke bidden, de stilte, de viering van de eucharistie, het op geregelde tijden aanbieden van het sacrament van boete en verzoening, -de biecht, opdat eenieder in een eigen kostbaar moment de barmhartigheid zou kunnen ervaren zoals de jongste en de oudste zoon in het verhaal van de verloren zoon dat Lucas ons vertelt in zijn evangelie (Lc, 11-32). We hopen dat zij die zich daartoe uitgenodigd voelen, door de vergeving van de biechtvader die de barmhartigheid van God zichtbaar maakt, verlichting ervaren en daardoor hun leven veranderen. Dat mensen hun angsten verliezen en bemoediging ervaren.
Hopelijk zullen velen in dit heilig Jaar van Barmhartigheid de weg naar de basiliek van Hulst weten te vinden. Hopelijk gunnen velen zichzelf de tijd voor een bezoek. Hopelijk mogen velen geraakt worden door elementen van het aangeboden programma.
Hopelijk mogen velen in het heilig Jaar geraakt worden door de Heer zelf. Hopelijk mogen wij barmhartigheid ontvangen en barmhartig zijn. Alles op zijn tijd.